Παρά την οικονομική στενότητα που επικρατούσε στη χώρα μας, στη δεκαετία του ‘70 λειτουργούσαν στην Αθήνα πάνω από 100 νυχτερινά κέντρα που απασχολoύσαν πάνω από 700 μουσικούς και άλλους τόσους τραγουδιστές. Υπερδιπλάσιο ήταν το υπόλοιπο προσωπικό, σερβιτόροι, βοηθοί, ηχολήπτες, φωτιστές, ταμίες, λουλουδούδες, μαγείροι, λατζέρηδες, θυρωροί, βιομηχανία ολόκληρη. Οι πιάτσες ήταν: Στην Εθνική οδό ΑΘηνών Λαμίας που υπήρχαν τα κέντρα, ‘’Όνειρο’’, ‘’Ξημερώματα’’, ‘’Ένατον’’, ‘’Αμαπόλα΄΄, ‘’Παγκόσμιο’’, ‘’Κουινάν’’, ‘’Περίπτωση’’, (του Σιδηρόπουλου) ”Λαλέουσα” . Όλα αυτά στην άνοδο προς Λαμία.
Το καλύτερο ήταν τα ‘’Ξημερώματα’’ των Καραμουσαλή- Αγραπίδη. Το ‘’Όνειρο’’ είχε ο Σπύρος Κορδολαίμης, το ‘’Ένατον’’ ο Δημήρης Αδαμόπουλος που είχε και ‘’Lido’’ στην Ζωοδόχου Πηγής στην Αθήνα. Το ‘’Αριγκάτο’’ το είχε ο τραγουδιστής Ανδρέας Ζακυνθινάκης με τον αδελφό του. Αργότερα το πήρε ο Γιάννης Χέλιος, μετά ο Κώστας Κρικόπουλος και τελευταίος ο Γιάννης Θυμάκης με το Μάνο Βλαστό και το μετονόμασαν ‘’Αμαπόλα”. Μετά την διασταύρωση της Κηφισιάς από την άλλη πλευρά στο κόμβο Βαρυμπόμπης λειτουργεί ακόμη το ‘’Έμπατη”. Στην κάθοδο της Αθηνώς-Λαμίας λειτούργησαν για λίγα χρόνια το ‘’Δώδεκα’’ του Παγκάκη και το ‘’Κανόνι’’ του Κώστα του Ζήνα (πατέρας της Πέγκυς). Γύρω στο ‘90 λειτούργησε για μια δεκαετία και το ,‘’Carvel’’, ένα τεράστιο ωραίο μαγαζί που έκλεισε γύρω στο 2000. Ήταν λιγο πιό κάτω από τη γέφυρα των Λυμάτων στην κάθοδο. Άλλη μεγάλη πιάτσα ήταν η Λεωφόρος Αθηνών με τα
μαγαζιά,,‘’Καραπατέας’’, ‘’Αναμνήσεις’’ (του Τσιμαχίδη) ,‘’Υδροχόος’’,”Απροόπτο’’ κ.α Στη Θηβών υπήρχε η θρυλική ‘’Λουζιτάνια’’ εκεί τραγουδούσε για πολλά χρόνια ο Γιώργος Ταλιούρης και η Ελευθερία Χριστοπούλου. Πιό πάνω υπήρχε ο ,‘’Κριός’’,‘’Τοξότης’’ και ένα άλλο μαγαζάκι. Από την απέναντι πλευρά λειτούργησαν για πάνω από 30 χρόνια τα “Αραπάκια’’ του Χρήστου που φιλοξένησε όλους του ανώνυμους λαϊκούς τραγουδιστές και τραγουδίστριες. Πιό παλιά στη Θηβών λειτουργούσε και η ‘’Μαντουβάλα’’. Στη γωνία Πέτρου Ράλλη και Κηφησού λειτούργησε για πολλά χρόνια το ‘’Stop’’ των αδελφών Ξανθάκη. Αργότερα που το ενοικίασε ο Κώστας Παπασταύρου το μετονόμασε ‘’Ηλιοβασιλεματα’’. Απέναντι από τη διασταυρωση της Πέτρου Ράλλη με το Κηφισσό (υπάρχει ακόμα) λειτουργούσε το ,‘’Can Can” των αδελφών Γυγουρτάκη που φιλοξένησε όλα τα πρωτοκλασάτα ονόματα (Βοσκόπουλο, Διονυσίου, Μελά, Χριστοδουλόπουλο, Ζαμπέτα, Νικολάου, Αγγελόπουλο κ.α. Στην Ιερά οδό υπήρχαν, το ,‘’Σου Mου” (παλιά τραγουδούσε εκεί ο Διονυσίου με την Aνθούλα Aλιφραγκή) και πιο πέρα’ το ,‘’Ηλιοβασίλεμα’’. Στη γωνία Πέτρου Ράλλη και Θηβών λειτουργούσε το ,‘’Δεκατέσσερα” (ήταν στο αριθμό 14) σε όροφο. Σέ όροφο λειτουργούσε και η ‘’Γνωριμία” του Αλέκου Μπατζάκα στο Κουκάκι. Στην οδό Λιοσίων λειτουργεί ακόμα η ,‘’Φαντασία’’ των αδελφών Μενιδιάτη που μετά από εκεί την πήγαν στην οδο Κεφαλληνίας στο υπόγειο (‘’Σουίτα’’) και μετά στο Ελληνικό απέναντι από το τότε αεροδρόμιο. Κοντά στο ”Νuint Athens” αν θυμάμαι κλά στη οδό Καλύμνου, υπήρχε μια ιστορική ταβέρνα με ζωντανή μουσική που λειτούργησε πάνω από 50 χρόνια ‘‘Ο Μιχαλάκος’’ Στην οδό Πατησίων λειτουργούσαν το ‘’Εβίτα’’, το ‘’Μονς Νιέρ’’ και το ,‘’Νuint Athens’’ (και τα τρία του Νίκου Σερετάκη. Τα δύο τευλευταία ήταν ισόγεια μεγάλα ιστορικά μαγαζιά που πέρασαν απο εκεί μέγάλα ονόματα. Στην οδό Μυθύμνης μεταξύ Πατησίων και Δροσοπούλου υπήρχε η ‘’Νεράϊδα της Αθήνας’’ που λειτουργησε κάποια χρόνια και ως κλαρινάδικο. Στο τέρμα της Πατησίων λειτουργούσε το ‘’Μουράγιο” των Κονιτοπουλαίων που πρωτού πάρει πάνω το νησιώτικο (λόγω Πάριου) ήταν ίσως το μοναδικό μαγαζί με νησιώτικα και αργότερα λειτούργησε ως μπουζουκσίδικο με την επωνυμία ,‘’Stork’’ . Πριν λεγόταν ‘’Ξημέρωμα’’ και ,‘’Αδυναμία’’. Τραγουδύσε εκεί ο Χρηστάκης και Ψιλλόπουλος.
Πιό κάτω στο τέρμα της Πατησίων μετά τη γέφυρα του τραίνου δεξιά από τη οδό Χαλκίδος υπήρχε ο θρυλικός ‘’Καλαμπόκας’’. Χιλιάρι μαγαζί που έκανε μόνο χορούς, ίσως τους περισσότερους χορούς της Αθήνας καθότι είχε το μεγαλύτερο χώρο. Εκτός από του ”Καλαμπόκα’’ και την ‘’Καλύβα’’ του Κώστα Τσίνη στη οδό Καυτατζόγλου δεν υπήρχαν τότε άλλα μεγάλα μαγαζιά. Δίπλα στην ‘’Καλύβα” ακριβώς υπήρχε το ‘’Καστέλλο’’ και αυτό μεγάλο μαγαζί γύρω στις 500 θέσεις που καταπιανόταν και αυτό μόνο με χορούς. Εκεί τραγουδόυσε ο Μανιατάκης (έτυχε να τον ακούσω). Πιό πάνω από την ιδια πλευρά της Καυτατζόγλου υπήρχε ο ‘’Μύθος” του Δημήτρη Ντακούλη (που είχε τα πρώτα ‘’Δειλινά ‘’ στην οδό Κέας. Στην οδό Αχαρνών λειτούργησε ‘’Του Τζίμη του Χοντρού’’ που αργότερα μετονομάστηκε
σε ‘’Πανόραμα’’, πιό πέρα το ‘’Αννέτα’’ του Λευτέρη Ψιλοπούλου το το ‘’Λατρεία’’και το ‘’Αλεξάντερ’’ (πρωην κιν/φος ‘’Ρίντα’’ του Αλέκου Μπατζάκα που είχε και τη ‘’Γνωριμία’’. Απέναντι από σταθμό Κάτω Πατησίων επί της οδού Αχαρνών λειτουργούσαν οι ‘’Αμπάρες’’ του Σπύρου Κορδολαίμη (τραγουδούσε εκεί ο Μάκης Χριστοδουλόπουλος). Στην οδό Ηπείρου (υπάρχει ακόμη) το ‘’Κύτταρο’’ του Μαργωμένου που είχε και το ‘’Φαληρικό’’ στις Τζιτζιφιές. Στο ‘’Κύτταρο’’ τραγούδησε για τελευταία φορά ο Στέλιος Καζαντζίδης το 1965. Στην οδό Αγίου Μελετίου υπήρχε η ‘’Νεραϊδα της Αθήνας’’ γνωστή από το τριπλό φόνο του Νίκου Κοεμτζή. Τραγουδούσε τότε εκεί ο Κώστας Καρουσάκης. Μπουζουκσίδικα είχε και το κέντρο της Αθήνας. Στη οδό Αμερικής λειτουργούσε ο ‘’Ζορμπάς” πιο κάτω στη γωνία Αμερικής και Πανεπιστημίου υπήρχε η ‘Άθηναία” του Αργύρη Παπαργυρόπουλου και πιό κάτω η ,‘’Κάσμπα’’ του Φουσκίδη. Στη οδό Φιλλέλήνων στο Σύνταγμα εκτός από τα καμπαρέ με επικρατέστερο η φημισμένη ‘’Copa Campana’’ αδελφών Κοράκη υπήρχαν και δυο σημαντικά μαγαζιά, το ,‘’Elisse’’ και το ‘’Stor’’. Στο ‘’Stor’’ τραγουδούσε ο Σταμάτης Κόκότας, ο Γιάννης Καλατζής, ο Γιάννης Θυμάκης κ.α. Αργότερα το μαγαζί αυτό το πήρε ο Στράτος Διονυσίου και μετονομάστηκε ‘’Στράτος’’. Στην οδό Ζωοδόχου Πηγής κοντά στην Ακαδημίας Λειργούσε το ‘’Cin Cin’’ που μετονομάστηκε ‘’Lido’’ και υπάρχει ακόμη. Στο Γκάζι επί της οδού Πειραιώς λειτουργησε για μια πενταετία το μπουζουκσίδικο ‘’Tourbo’’ του Τάσου Μπουγά. Στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας λειτούργησε για πολλά χρόνια το ‘’Μωρό’’ του Καλαποθαράκου που αργότερα έγινε ρεμπετάδικο και μετονομάστηκε ‘’Ενέα όγδοα’’. Στο τέρμα Αλεξάνδρας αριστερά στην οδό Έσλιν λειτούργησαν για πολλά χρόνια στη δεκαετία του ‘70 οι ‘’Κάψες’’ με πρωταγωνίστρια τη Σούλα Μεταξά. Αργότερα το μαγαζί το πήρε ένας τραγουδιστής Πάνος Μιχαηλίδης και το μετονόμασε ‘’Ανατολή’’.
Εκεί θυμάμαι πρωτοπαιζε μουζούκι ο Χρήστος Κωνσταντίνου σε παιδική ηλικία. Ένα ακόμη μικρομάγαζο υπήρχε πιό πάνω από ξενοδοχείο ‘’Caravel’’ απέντί από τον Άγιο Νικόλαο. Στο Σκοπευτήριο λειτούργησε για πολλά χρόνια το ‘’Χάραμα’’ του Παπαλαζάρου. Εκεί τραγουδούσαν μόνιμα ο Τσιτσάνης με την Μπέλλου και είχαν τον πιό καλό κόσμο. Μόνιμος θαμώνας, ο Ανδρέας Παπανδρέου, ο Γιάννης Τσαρούχης, και όλοι οι διανοούμενοι της εποχής. Στο μαγαζί μέχρι που έφυγε ο Τσιτσάνης και η Μπέλλου υπήρχε πάλκο (καθιστοί μουσικοί και τραγουδιστές) όπως παλιά. Στην οδό Μεσογείων απέναντι από την Αγία Παρασκευή λειτουργούσε το ‘’Ελυζέ’’ και στη γωνία Μεσογείων και Ηρώων Πολυτεχνείου ήταν τα ‘’Λαϊνια’’ ένα πολύ ωραίο μαγαζί με φαγητό. στο Πικέρμι το ‘’Μον Ρεπό’’. Στο Διόνυσο υπήρχε χρόνια ένα μικρό μπουζουκσίδικο που λειτουργούσε με πελάτες των βορείων προαστείων το ‘’Βουνό’’ Εκεί κοντά κοντά στη Δροσιά στη Λ. Μαραθώνος λειτουργούσε γαι πολλά χρόνια η ” Φωλιά” και ο ‘’Ζορμπάς’’ Στην Δροσιά λειτουργούσε για χρόνια την δεκαετία 80- 90 η κοσμική η ταβέρνα ,‘’Κάτι Άλλο’’. Στο Κουκάκι στη οδό Λαγουμτζή εκτός από τη ‘’Γνωριμία’’ λειτουργούσε και η ‘’Τριάνα”. Τα περισσότερα από αυτά τα μαγαζιά¸ που προαναφέρθηκαν ήταν δεύτερα και τρίτα , πρώτα θεωρούνταν τα μαγαζιά της παραλιακής και της Λ. Συγγρού. Στη κάθοδο της Συγγρού δημιουργήθηκε το 1985 το ‘’Ρεγγίνα’’ και πιό κάτω στη διασταύρωση με την Αμφιθέας υπήρχε ο ‘’Κυριάκος’’, τριτοκλασάτο μικρό μαγαζί που λειτούργησε για πολλά χρόνια. Δίπλα στην οδό Δοϊράνης και Σκρά, υπήρχε το “Αχίλειο’’ του Χρήστου Κυπριώτη που είχε απένατι και το ΄Ίφιγένεια’’ Στην άνοδο της Συγγρού εκτός από το ‘’Ιφιγένεια”, λειτουργούσαν το ‘’Αθήνα’’, το ‘’Plau Boy’’ του Άλκη Νικολούζου, και το ‘’City’’ αδελφών Βοϊδονικόλα. Το ‘’City’’ ήταν στη στροφή Αμφιθέας. Δίπλα ήταν ο θρυλικός ‘’Διογένης’’ του Παπαθεοχάρη που είχε και το ομώνυμο ξενοδοχείο στο Πειραιά. Ο ‘’Διογένης’’ ήταν το πιό In μαγαζί της εποχής καθότι ήταν και συστηματικό φαγάδικο. Δεν πρόκειται για το σημερινό μεγάλο ‘’Διογένη’’, ήταν ένα μικρό μαγαζί 350 ατόμων αλλά ξακουστό. Σε ελάχιστα μουζουκσίδικα υπήρχε φαγητό και αυτό πρόχειρο για μια ανάγκη. Ο Διογένης διέθεται εξαιρετική κουζίνα και μάζευε το πιο καλούς αστούς πελάτες. Μόνιμος σταρ του ”Διογένη’’ ο Φίλιππος Νικολάου που μεσουρανούσε τότε και στην συνέχεια ο Γιάννης Πάριος. Στην άνοδο της Συγγρού δημιουργήθηκε από τους αδελφούς Αδρακτά ένα ακόμη ωραίο μαγαζί το ‘’Τούνελ’’ και πιό κάτω η “Λεωφόρος” των αδελφών Πριόβολου. Στη παραλία στις Τζιτζιφιές υπήρχαν τέσσερα μεγάλα μαγαζιά: Στο Δέλτα ήταν ο ‘’Ποσειδώνας’’ που τραγουδούσε ο Φλωρινιώτης στο ξεκινημά του που χάλαγε κόσμο . Εκεί κοντά υπήρχε και η ‘’Αδυναμία’’ του Λευτέρη Ψιλόπουλου που τραγουδούσε η Αννίτα Βεναρδου που ήταν τότε δημοφιλής. Πιο πέρα ήταν το ‘’Φαληρικό’’ του Μαργωμένου που τραγουδούσε κάποιες φορές εκεί ο Τσιτσάνης με την Αλεξάνδρα. Πιό πέρα ήταν το ‘’La Cite’’ που αργότερα έγινε ‘’Καρουσάκης’’, δίπλα ακριβώς η ‘’Νέα Αθηναία’’ του Χαλκιαδάκη (μεγάλο μαγαζί που λειτουργεί ακόμη με την ονομασία ‘’Θέατρο’’ και τελευταίο στη παραλία των Τζιτζιφιών το ‘’Χρυσό Βαρέλι’’ του Χάρμα. Στην Καστέλλα υπήρχαν ακόμη δυό μαγαζιά το ‘’Cavo Doro’’ του Φωτάκου και το ‘’Αμαντέους’’ του Κρεμμύδα . Ένα ακόμη φημισμένο μπουζουκσίδικο ήταν το ‘’Πειραιεύς 70’’ του τραγουδιστή Φώτη Στασουλάκη που με την επιτυχία του ‘’Όλες είσαστε ίδιες’’ χάλαγε κόσμο. Το ίδιο μαγαζί φιλοξενούσε στις δόξες του Γιώργο Κοινούση. Στο Φλοίβο υπήρχε το ‘’Serafino’’ το πρώην ‘’Κατίνα’’ (εκεί τραγουδούσε στο απόγειο της επιτυχίας του ο Γιώργος Μαργαρίτης). Πιό κάτω εκεί που είναι και σήμερα η ‘’Νεράϊδα’’ της Παμέλας (αργότερα του Κακέτση), πιό κάτω η ‘’Φαντασία’’, το ‘’Αρχιπέλαγος’’ του Γιδόπουλου μετά τα ‘’Νέα Δειλινά’’ του Μιχαηλίδη από τα πιό ξακουστά μαγαζιά που είχε πάντα το πιό ακριβό πρόγγραμμα. Λίγο πιό κάτω στα δεξια της παραλιακής ήταν τα ‘’Δειλινά’’ που τα λέγανε ‘’παλιά’’ και πιό κάτω στη παραλία του Αγίου Κοσμά ήταν το το ‘’Stork’’των αδελφών Γιγουρτάκη . To ‘’Stork’’ ήταν το μεγαλύτερο μαγαζί που υπήχε τότε χωρητικότητος 1500 ατόμων και έκανε πάντα βαριά προγράμματα με Βασκόπουλο, Μαρινέλλα , Πάριο κ.λπ. Πιο κάτω λειτουργούσαν μέχρι πρότινος τ’ ‘’Αστέρια’’ του Αργύρη Παπαργυρόπουλου, επίσης βαρύ μαγαζί που φιλοξένησε μεγάλα ονόματα στις δόξες τους, όπως Βίσση, Καρβέλα, Ζήνα, κ.α. Το ‘’Ποσειδώνιο’’ του Κοντόπουλου και το ‘’Show Center’’ του Ρέστη έγιναν στη δεκαετία του ‘90. Το ‘’Romeo’’ έγινε γύρω στο 1985. Τουλάχιστον έξι μποζουκσίδικα υπήρχαν και τη Βάρη, το ‘’Κυκλάμυνο’’ του Φύτρου τα ‘’Τρίκορφα’’ και ο ‘’Γαλαξίας’’ ο ‘’Λευτέρης’’ το ‘’Παλατάκι” και οι ‘‘Αναμνήσεις”. Στο Κορωπί λειτούργησε για πάνω από 45 χρόνια η ταβέρνα ‘’Τα Κοτόπουλα του Τσεβά” που φιλοξένησε πολλούς λαϊκούς τραγουδιστές. Στην άνω Γλυφάδα υπήρχε η ‘’Ανεμώνα’’ των αδελφών Γιώργου και Βάϊου Μαργαρίτη. Στην Λ. Βουλιαγμένης λειτούργησαν και εκεί για λίγο δυο μικρά μπουζουσκίδικα το ένα λεγοταν ΄Άποκάλυψη’’ του Τζοβάνη. Ένα ακόμη μουζουκσίδικο που λεγόταν ‘’Πλάζα’’ λειτούργησε για λίγο στη Λ. Βουλιαγμένης στη δεκαετία του ‘90 υπό τη τη διεύθυνση του μαέστρου Χάρη Λυμπερόπουλου. Θυμάμαι τραγουδούσε εκεί μεταξύ των άλλων και ο ηθοποιός Νίκος Ξανθόπουλος. Στην οδό Λενορμάν προς τον Κηφισσό λειτούργησε για λίγα χρόνια ένα ακόμη λαϊκό μαγαζί το ‘’Στούντιο”. Δύο ιστορικά λειτουργήσαν στο Γαλάτσι, η ‘’Ομορφη νύχτα’’ του Τσιβγουτζίδη στην οποία πρωταγωνιστούσε η Γλυκερία στις δόξες της και οι ”Νταλίκες” του Μπαρμπαγιάννη που είχαν μόνιμο πρωταγωνιστή το Χρήστο Νικολόπουλο με το συγκροτημά του (Γιώργο Σαρρή, Λεωνίδα Βελλή κ.α). Στην οδό Γαλατσίου υπήρχε η ‘’Άνεσις” (πρώην κιν/φος) που τραγουδούσε ο Βαγγέλης Περπινιάδης με τη Γιώτα Λύδια. Στην Πλάκα είχαν απομείνει (μετά την απαγόρευση) ο ‘’Ζυγός’’ και το ‘‘Ζουμ”. Τ’ άλλα είχαν κλείσει (Διαγώνιος, Κατακόμβη, Ταβάνια, Σκορπιός, Βράχος ) Ταβερνομάγαζα με πλήρη ζωντανή ορχήστρα υπήρχαν σ’ όλη την Αθήνα με πιό γνωστά, την ‘’Κληματαριά’’ και την ‘’Ψάθα’’ στην οδό Δροσοπούλου. Την ‘’Αγραμπελη’’ τα ‘’Λαίνια’’ και ‘’Παβίλλιον” στην Αγία Παρασκευή. Το ‘’Εκτός Σχεδίου’’ και του ‘’Σαμπάνη” στα Πατήσια. Η ΄Άννα’’ του ‘’Μιχαλάκου’’, και η ‘’Ζακυνθινη’’ ‘’Φωλιά” στην Πατεία Κολιάτσου. Στην Καλλιθέα λειτουργούσε μια μεγάλη ταβέρνα με μουσική η ‘’Ανατολή’’ ενώ στο Κουκάκι υπήρξε ο ‘’Παρθενώνας’’. Στο Βύρωνα το ‘’Κέφι’’, στους Αγίους Αναργύρους ο ‘’Κήπος’’ του Κρεββατά, κσι στο Περιστέρι λειτούργησε για πολλά χρόνια η ‘’Χωράτική Αυλή’’. Στο Γαλάτσι, υπήρχε η ταβέρνα του ‘’Κατσινόπουλου’’ και το ‘’Κάστρο’’, ενώ στην Κυψέλη υπήρχαν ‘’ Όι Φίλοι’’. Στο ρέμα Χελιδονούς στη Κηφησιά υπήρχε ο’ ’Ίμερος’’ ενώ στο κέντρο της Κηφισιάς ο ‘’Μπάμπης’’ και ο ‘’Μπόκαρης’’ ήταν φημισμένα μαγαζιά (λειτουργούν ακόμη). Ένα σημαντικό μαγαζί που δημιουργήθηκε στη δεκαετία του ‘80 δίπλα στο ξενοδοχείο Carvel είναι το του ‘’Taboo’’ Φώντα Βουγά. ‘Eνα μεγάλο μαγαζί που λειτουργησε μόνο για δυο σαιζόν ήταν στην οδό Μπακνανά εκεί που είναι τώρα κατάστημα του Σκλαβενίτη και ονομαζόταν ΄Όλυμπιά’’
‘Ετσι περαστασιακά λειτουργησε ένα ακόμη μεγάλο μαγαζί ‘’Το Συμπόσιο’’ στην Λ. Βουλιαγμένης και Κέλσου στη Δάφνη. Στη Δάφνη πάλι περιστασιακά είχε λειτουργήσει και ένα άλλο μαγαζί επί της Βουλιαγμένης απένατι από το κινηματογράφο ‘’Ατλαντίς’’. Στην οδό Ηροδότου στη Δάφνη υπήρξε η ταβέρνα ‘’Αρχοντικό’’ την είχε ο επιχειρηματίας που είχε το φημισμένο κλαρινάδικο ‘’Βελούχι΄΄ στην οδό Βεραντέρου που τραγουδούσε μόνιμα ο Αλέκος Κιτσάκης. Ένα ακόμη μικρό μαγαζί που ειτούργησε γαι χρόνια στη Νέα Σμύρνη ήταν ‘’Ο δάσκαλος’’. Στη Νίκαια η ταβέρνα ‘’Κοκκινιώτισσα” λειτούργησε μονοπωλιακά για πολλά χρόνια ώσπου άνοιξαν οι ‘’Φιγούρες’’ που παρά την μεγάλη τους επιτυχίας δεν κράτησαν ούτε πένετε χρόνια. Εκεί πρωτοεμφανίστηκε ο Γιάννης Πλούταρχος. Στις αρχές της Νίκαιας υπάρχει ακόμα το ‘’Τen Ten’’. Τι να πρωτοθυμηθώ… στην Πλατεία Αμερικής στην οδό Λευκωσίας λειτουργούσε για πολλά χρόνια ένα μικρό μπουζουκσίδικο το ‘’Χόμπι’’ και κάτω από την Αχαρνών σε μια πάροδο το ‘’Αρχοντικό’’. Στην οδό Ιωνίας και Αγίου Μελετίου λειτούργησε για πολλά χρόνια ένα τεράστιο μαγαζί ο ‘’Δiας’’ του Θανάση Σταυρακάκη που λειτουργούσε καθε μέρα με συνεστιάσεις καθότι ήταν μεγάλης χωρητικότητας. Εκεί έτυχε να δώ τον Ανδρέα Παπανδρέου να χορεύει βαριά ζεϊμπέκικα που του τργουδούσε η μεγάλη Σωτηρία Μπέλλου. Στο τέρμα της Αχαρνών υπάρχει ακόμα ένα μεγάλο ταβερνομάγαζο η ‘’Γοργόνα” και στη Λ. Δεκελείας υπήρχε ο ‘’Φάρος” του Στάθη Κουκουλάρη. Ένα ακόμη ωραίο μαγαζί (λειτουργεί ακόμη) έγινε στη δεκαετία του ‘90 στο Μαρούσι δίπλα στο Πύργο του ΟΤΕ, το είχε ένας Δημήτρης Δελβενακιώτης, δε θυμάμαι την επωνυμία του. Την ίδια εποχή είχε στηθεί και ένα άλλο μαγαζί στην Πεύκη στην Λ. Αμαρουσίου που λειτούργησε γαι δυο τρία χρόνια μόνο με χορούς ονομαζόταν ‘’7ος Ουρανός” αλλά έκλεισε σύντομα. Στο Κορωπί λειτουργούσε μέχρι το 2000 ”Τα κοτόπουλα του Τσεβά” ήταν μια μεγάλη ψησταριά με λαϊκά συγκροτήματα με πολύ δουλειά.Στην Πάρνηθα λειτουργούν ακόμη δυο τρείς αίθουσες και στηρίζονται σε γάμους και εκδηλώσεις. Από τα πιό γνωστά είναι το ”Αθηνα 82” και η ”Λάμψη” των αδελφών Μίντζα. Θυμήθηκα ακόμη μια ταβέρνα με ζωντανή μουσική υπήρξε στα Πετράλωνα στην οδό Τριών Ιεραρχών ‘’Οι χάντρες’’ και μια άλλη στη οδό Κεφαλληνίας πριν την Πατησίων το ‘’Χάνι’’. Μια ακόμη ωραία ταβέρνα που λειτούργησε με μουσική για πολλά χρόνια στη Λ. Αλεξάνδρας πίσω από το ξενοδοχείο ΖΑΦΟΛΙΑ στην οδό Δρόση προς του Γκύζη ήταν ο “Μπάμπης’’. Στην Πλάκα ο ‘’Μοστρός’’ και ο ‘’Καλοκαιρινός’’ είναι μαγαζιά με πάνω από 70 χρόνια διάρκεια. ‘Eνα διάστημα μπουζουκσίδικο είχε γίνει η φημισμένη ντισκοτέκ ABC της πλατείας Αμερικής. Εκεί τραγουδούσε ο Γιάννης Βασιλείου και αργότερα ο Θεσσαλονικίος Χρήστος Αυγερινός (Ντάμπος) που είχε γνωρίσει μια περιστασιακή πρωτοφανή επιτυχία με το τραγούδι του ‘’Για τα μάτια του κόσμου’’. Στην οδό Αγίου Μελετίου υπήρχε ένα μεγάλο μαγαζί που λειτούργησε για λίγο ως ‘’Κεντρί’’ και φιλοξένησε μεγάλα ονόματα όπως το Βασίλη Παπακωνσταντίνου. Σίγουρα ξεχνώ κάποια μαγαζιά και τουλάχιστον άλλες πενήντα ταβέρνες που λειτουργούσαν με ζωντανή μουσική χρόνια ολόκληρα. Τότε οι επιλογές διασκέδασης ήταν λίγες και η μουσική δεν είχε ακόμη ευτελιστεί, ήταν ακριβή και πολυπόθητη όσο τίποτε άλλο γιαυτό και μια φτωχή Αθήνα συντηρούσε 100 μεγάλα μαγαζιά σε μόνιμη βάση εξι ακόμη και επτά ημερών την εβδομάδα. Στα περισσότερα μαγαζιά έσπαγαν πιάτα μέχρι τη δεκαετία του ‘90. Λίγα ήταν αυτά που δεν είχαν πιάτα, λεγόμενα ‘’φαγάδικα’’ ‘οπως η Νεραϊδα, Τα Δειλινά, Τ’ Αστέρια , Ο Διογένης και δυο-τρία ακόμη. Όλα ανεξαιρέτως τα μαγαζιά που αναφέρω τα έχω επισκεφθεί έστω και από μία φορά. Ελλειπής είναι η αναφορά μου στα μαγαζιά της Πλάκας διότι έκλεισαν με απόφαση του Δήμου Αθηναίων στη μεταπολίτευση. Το ‘’Βραχο’’ πρόλαβα το ‘’Θεμέλιο’’ , το ‘’Σκορπιό’’ του Κωστα Χατζή, τη ‘’Διαγώνιο’’, το ‘’Ζυγό’’ και το ‘’Ζοομ’’ . Του ‘’Αρία’’ το επισκέφθηκα το 1976 κλειστό. Ξέχασα το σημαντικότερ μαγαζί το ‘’Πλακιώτικο Σαλόνι’’ του Δώδη που είχαμε γίνει και φίλοι και λειτούργησε μέχρι το 1996 αν θυμάμαι καλά. Όμορφο ισόγειο μαγαζί με μεγάλη ιστορία. Θυμάμαι τραγουδούσαν εκεί η Κλειώ Δενανδου ο Τέρης Χρυσός και ο Γιάννης Βογιατζής. Το ‘’Περιβόλι του ουρανού’’ στη Λυσικράτους λειτουργεί ακόμα. Δύο ακόμη μαγαζιά λειτούργησαν για κάποια χρόνια στη Βάρκιζα, το ”Οn the rocks”, και το ”Ribas”.Στο Κορωπί λειτούργησε για πάνω από 45 χρόνια η ταβέρνα ‘’Τα Κοτόπουλα του Τσεβά” που φιλοξένησε πολλούς λαϊκούς τραγουδιστές.
Πρίν τη δεκαετία του ’60 λειτούργησαν ακόμη τα κέντρα: ‘’Κεφάλας” στην Κοκκινιά ‘’Κήπος του Αλάχ” στα Μπαρουτάδικα στο Αιγάλεω του ‘’Κερατζάκη” στην Δραπετσώνα , ‘’Τα παγώνια” στην οδό Ζήνωνος κ.α.
Από τα πιό πάνω μαγαζιά λειτουργούν μόνο οκτώ!!!
Φωτό: 1. Από το κέντρο ‘’Αμαπόλα” του Μάνου Βλαστού στην Έθνική οδό Αθηνών Λαμίας στη Μεταμόρφωση. Στην πίστα ο Γιάννης Θυμάκης. Και η δεύτερη αλλά και τρίτη φωτογραφία είναι από το ίδιο μαγαζί. Στη δεύτερη τραγουδά Ρ. Γρυπάρη και στην τρίτη ο Γ. Γεωργίου. Η τέταρτη είναι από το κέντρο ‘’City” των αδελφών Βοϊδονικόλα που βρισκόταν στη στροφή Αμφιθέας στη Λ Συγγρού. Στην πίστα ο Λευτέρης Ψιλόπουλος με τη Σου Κύρκου.
Τα δημοτικά κέντρα της Αθήνας στη δεκαετία του ’70
Πρίν την εμφάνιση και την καθιέρωση της τηλεόρασης οι επιλογές και οι τρόποι διασκέδασης ήταν λίγες με επικρατέστερες, τον κινηματογράφο, το θέατρο και τα κέντρα διασκέδασης που ίσως να ήταν και ο πιό ποθητός προορισμός. Τα κέντρα δεν ήταν σαν τα σημερινά με φωτιστικά εφφέ και πολυτέλεια. Ήταν απλές ταβέρνες όπως τις βλέπετε και στις ελληνικές ταινίες και η χωρητικότητά τους δεν ξεπερνούσε τα 150 άτομα. Στην Αθήνα η οποία μέχρι το 1970 είχε ένα τέταρτο του σημερινού πληθυσμού, υπήρχαν πολλά τέτοια μαγαζάκια τα οποία λειτουργούσαν κάθε μέρα! Τα πιό πολλά ούτε ρεπό δεν έκαναν, λειτουργούσαν επτά ημέρες την εβδομάδα διότι το κόστος λειτουργίας τους ήταν χαμηλό τη στιγμή που οι μουσικοί και τραγουδιστές αμοίβονταν από τον κόσμο και όχι από το μαγαζί. Η τακτική αυτή στα δημοτικά μαγαζιά κράτησε μέχρι τη δεκαετία του ‘80. Αμοιβή των καλλιτεχνών αποτελούσε μόνο η χαρτούρα και μάλιστα από αυτή πληρωνόταν το ΙΚΑ και τα ηχητικά οπότε το μαγαζί δεν είχε καμία επιβάρυνση εκτός από ένα φαγητό που έδινε το πρωί σ’ όλο το προσωπικό. Μέχρι το 1970 λαϊκά και δημοτικά μαγαζιά είχαν την ίδια πέραση διότι στην Αθήνα ήταν φρεσκοφερμένοι πολλοί επαρχιώτες που διασκέδαζαν περισσότερο στα κλαρινάδικα παρά στα μπουζούκια. Τα κλαρινάδικα ήταν όλα γύρω από την Ομόνοια διότι εκεί ήταν τα τέρματα των γραμμών όλων των λεωφορείων και υπήρχε καλή πρόσβαση. Αυτοκίνητα τότε είχαν ελάχιστοι άνθρωποι. Εντώ μεταξύ η Αθήνα ήταν πολύ μικρότερη από την σημερινή και το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της κατοικούσε γύρω από το κέντρο. Τα μπουζουκσίδικα είχαν αλλού πιάτσα, στην Λ. Συγγρού, στις Τζιτζιφιές, στην Εθνική οδό Αθηνών Λαμίας, στη Λ. Αθηνών κ.α. Σε ακτίνα ένα χιλιόμετρο από την Ομόνοια λειτουργούσαν τα εξής κέντρα που φιλοξενούσαν δημοτικά συγκροτήματα. Στην οδό Δώρου υπήρχε η «Ελληνική Γωνιά» του Σταύρου Γεωργακόπουλου από το Λεβίδι Αρκαδίας. Ήταν δεύτερο μαγαζί, δεν είχε ποτέ ονόματα αλλά άρχιζε από τις 9 η ώρα και μάζευε κόσμο. Ο πιό επωνυμος που πέρασε από κεί ήταν ο Βασίλης Χρυσανθόπουλος που είχε μεγάλο σουξέ με το τραγούδι ’Ήρθε μια βλάχα από το χωριό’’. Στο ίδιο οικοδομικό τετράγωνο τριάντα μέτρα πιό κάτω επί της οδού Σατωβριάδου υπήρχε η ‘’Λαφίνα’’ των Κώστα Γιακέ-Τάσου Κωστόπουλου. Εκεί πρωτεμφανίσθηκε ως τραγουδιστής με δισκογραφία και σουξέ ο Μάκης Χριστοδουλόπουλος το 1977 και χάλαγε κόσμο. Θυμάμαι στο κλαρίνο είχαν τον Νίκο Γούβα και τον Γιάννη Καραγιάννη. Από την άλλη μεριά του ιδίου τετραγώνου επί της οδού Χαλκοκονδύλη λειτουργούσε η “Βοσκοπούλα’’ του Βασίλη Γκαρτζόπουλου. Όλα αυτά τα μαγαζιά ήταν υπόγεια και η χωρητικότητά τους γύρω στα 150 -200 άτομα. Η “Βοσκοπούλα’’ ήταν πιό νοικοκυρεμένο μαγαζί με καλύτερα συγκροτήματα. Ήταν το πρώτο μαγαζί με δημοτικά που επισκέφθηκα πρίν 45 χρόνια. Θυμάμαι έπαιζε κλαρίνο ο Νίκος Ράρρας αλλά και ο Βασίλης Σαλέας σε παιδική ηλικία. Τραγουδούσαν, η Σοφία Κολλητήρη, ο Θανάσης Βαρσαμάς και η Βαγγελιώ Χρηστιά που ήταν ακόμη άγνωστη. Απέναντι ακριβώς στο υπόγειο υπήρχε το ”Βελούχι’’ με μόνιμα βασικό τραγουδιστή τον θρυλικό Αλέκο Κιτσάκη που είχε μεγάλες δισκογραφικές επιτυχίες και μάζευε πολύ κόσμο. Στο κλαρίνο συνήθως ο Βασίλης Μπατζής, ο Ναπολέων ο Δάμος ή ο Βασίλης Σούκας. Πενήντα μέτρα πιό πάνω στην οδό 3ης Σεπτεμβρίου ήταν ο ‘’Ελατος’’ το παλιό μαγαζί της Αθήνας που λειτουργούσε από το 1918. Η φήμη του έφθανε μέχρι την Αμερική και την Αυσταλία που σε παρόμοια μαγαζιά που λειτουργούσαν εκεί έδιναν το όνομα ‘’Ελατος’’ που ήταν γνωστό από τις πολλές κινηματογραφικές ταινίες που είχαν γυριστεί εκεί. Από τον ‘’Έλατο’’ που λειτούργησε μέχρι το 2000, πέρασαν όλα τα μεγάλα ονόματα του δημοτικού (Κάβουρας,Τζαμάρας, Κιτσάκης, Πυργάκη, Βέρρα, Κωνσταντίνου, Καρναβάς, Ζάχος, Μεϊντανάς, Χρηστιά, Βόττα, Κοκκώνης, Μάκης Βασιλείαδης, Σούκας, Μπέκος, Μάκης Χριστοδουλόπουλος κ.ά.) Πάνω από το ‘’Ελατο’’ λειτουργούσε ο ‘’Ευρώτας’’ ή ‘’Πιπεριά’’ και φιλοξενούσε το συγκρότημα των Χαλκιάδων. Στην οδό Σατωβριάδου πίσω από το ξενοδοχείο Καψής (σημερινό κατάστημα Χόντου) στο υπόγειο λειτουργούσε ‘’Ελληνικό Γλέντι’’. Εκεί έπαιζε στη δεκαετία του ’70 το συγκρότημα του Γιώργου Κόροου με πρωταγωνίστρια τη Σοφία Κολλητήρη. Στην οδό Μενάνδρου απέναντι από το Εθνικό Θέατρο στο υπόγειο ήταν η ΄Ίτιά’’. Το 1967 που έγινε το πραξηκόπημα τραγουδούσε εκεί ο Στάθης Κάβουρας με κλαρίνο το Βασίλη Σαλέα, βιολί το Γιώργο Φλώρο και κρουστά το Βραζιλιάνο. Την επόμενη χρονιά πρωτοεμφανίσθηκε εκεί ο Γιάννης Κωνσταντίνου. Λίγα μέτρα πιό κάτω από την ίδια πλευρά λειτουργούσε μέχρι το 2000 το ‘’Ελληνικό χωριό’’. Φιλοξενούσε ανέκαθεν ηπειρώτικα συγκροτήματα, το Σάββα Σιάτρα, το Δημήτρη Βάγια, το Σταύρο Καψάλη, την Παγώνα Αθανασίου-Χαλκιά, τον Λάμπρο Χαλκιά, τον Μπάο, τον Πετράκη Χαραλάμπους κ.α. Τριακόσια μέτρα πιό κάτω στην οδό Μάρνη απέναντι από την Πλατεία Βάθη, υπήρχε το ”Σούλι’’. Και αυτό συνήθως με ηπειρώτικα συγκροτήματα, την Ελπίδα Μπραχοπούλου, τον Μπαχόπουλο, τον Χαρισιάδη κ.α. Στο ‘’Σούλι’’ δούλευε στα παιδικά του χρόνια ως κλαρινίστας ο Μάκης Χριστοδουλόπουλος. Λίγο πιό πάνω στη συμβολή των οδών Καποδιστρίου και Αριστοτέλους υπήρχε η ‘’Ρούμελη’’ του Χρήστου Κρικέλα. Μικρό μαγαζάκι που είχε και μπουζούκι και κλαρίνο συνήθως το Γιώργο Γιαούζο. Στην Πλατεία Καραϊσκάκη στην αρχή της οδού Δεληγιάννη, υπήρχε ο ‘’Πετροκότσιφας’’ που αργότερα τον πήρε ο Βασίλης Σούκας και το μετονόμασε σε ”Γλυκοχάραμα”. Εκεί τραγούδησαν για πολά χρόνια, ο Τάκης Καρναβάς, η Γιούλα Κοτρώτσου, ο Αλέκος Κώστας ο Νίκος Σαραγούδας, ο Κώστας Μετζελόπουλος κ.α. Στη οδό Φαβιέρου 36 υπήρχε η ”Φαντασία” του Βαγγέλη Σούκα που ήταν ισόγειο όπως και ο ‘’Πετροκότσιφας’’. Στου Βαγγέλη τραγουδούσε μόνιμα η Κική Μαργαρώνη, αλλά και ο Θανάσης Βαρσαμάς, ο Θανάσης Ντόβας, ο Χρήστος Γερούκης, ο Θωμάς, Τζοχαντάρης, η Φιλώ Πυργάκη κ.α. Λίγα μέτρα πιό πάνω στη συμβολή των οδών Βίκτωρος Ουγκώ και Ψαρρών υπήρχαν για πολλά χρόνια δύο ακόμη μικρά μαγαζάκια. Η ‘’Τζαβέλαινα’’ του Βασίλη Σκληβανίτη και δίπλα ακριβώς αλλά με είσοδο από την Ουγκώ (ενώ η Τζαβέλαινα είχε είσοδο από την Ψαρρών) η ”Κυρά Φροσύνη” του Τριαντάφυλλου από την Τρίπολη. Στην Κυρά Φροσύνη τραγουδούδε ο Σκόπας από τη Λιβαδειά. Η ‘’Τζαβέλαινα’’ μπορεί να ήταν μικρό μαγαζάκι με χωρητικότητα 100 ατόμων αλλά είχε πάντα άριστο συγκρότημα. Για πολλά χρόνια έπαιζε εκεί κλαρίνο ο Ναπολέων Ζούμπας, και ο Βασίλης Δήμου και τραγουδούσαν, η Μαρίνα Πολυχρονοπούλου, ο Αντώνης Κυρίτσης και ο Χρήστος Φωτίου. Μόνιμος κιθαρίστας ο Σάκης Μαρκόπουλος που χάσαμε πρόσφατα. Πενήντα μέτρα πιό πάνω στη συβολή Βίκτωρος Ουγκώ και Ακομινάτου γωνία, υπήρχε ο ”Σκάρος”, του Θωμά Γκόρου, ένα μαγαζί που άφησε εποχή. Ήταν το καλύτερο από όλα. Πρώτον διότι ήταν ισόγειο και χωρίς κολώνες και με τέλεια ακουστική διότι κτίστηκε ειδικά για τέτοιο μαγαζί και ήταν καταπληκτικό. Εκεί τραγουδούσε ο Γιώργος Κούρτης που είχε τότε μεγάλη επιτυχία με το τραγούδι του ‘’Ντελή Παππά’’, ο Δημήτρης Βάγιας, ο Πάνος Αθανασίου, η Γιώτα Γκανιάτσου, και άλλοι ηπειρώτες τραγουδιστές. Στο κλαρίνο για πολλά χρόνια ο θρυλικός Σταύρος Καψάλης, ο Βασίλης Δήμου και ο Πετράκης Χαραλάμπους. Μετά την επιτυχία του ‘’Σκάρου’’ λίγα μέτρα πιό κάτω στο απέναντι τετράγωνο επί της οδού Ακομινάτου λειτούργησε το ΄Ήπειρος Αγάπη μου’’ που τραγουδούσε ο Αντώνης Κυρίστης, ο Σάββας Σιάτρας και ο Λευτέρης Κωνσταντίνου. Στη Πλατεία Καραϊσκάκη λειτούργησαν για πολλά χρόνια ‘Τ’ αηδόνια’’ που αργότερα το αγόρασε ο Πέτρο-Λούκας και το μετονόμασε Χαλκιάς Παλλάς. Υπήρχε ακόμη ένα μαγαζί στο πρώτο όροφο ενό δυορόφου κτιρίου πιό κάτω στην οδό Αχιλέως, δε θυμάμαι πως ονομαζόταν, τραγουδούσε τότε εκεί ο Νίκος Σαραγούδας. Είναι αυτό το μαγαζί ονόμαζαν αργότερα ‘’8 Παραμύθια’’. Για ένα ή δύο χρόνια λειτούργησε στη οδό Δεληγιώργη η “Ελληνική Λεβεντιιά’’. Θυμάμαι είχε τον Καρναβά με την Κοτρώτσου αλλά έκλεισε σύντομα, ήταν εκτός πιάτσας. Στην οδό Νικηφόρου στο υπόγειο λειτούργησε για πολλά χρόνια ο ‘’Μοριάς’’. Τραγουδούσε εκεί ο Γιώργος Παναγούλιας με μόνιμο κλαρίνο τον Κώστα Κωτσάκη. Στο τέλος της οδού Ακομινάτου στην συμβολή της με τη Λιοσίων υπήρχε η ‘’Σκούπα’’ που μετονομάστηκε από το Γεράσιμο Βασιλόπουλο ‘’Πλάτανος’’ και μετά από τη Μαρία Σαλτού ‘’Μανουσάκια’’. Ως ”Πλάτανος” άφησε εποχή. Περάσανε από εκεί όλα τα μεγάλα ονόματα, Γιάννης Βασιλόπουλος, Μάκης Βασιλειάδης, Δημήτρης Ζάχος, Φιλιώ Πυργάκη, Τάκης Καρναβάς κ.α. Το πιο απομακρυσμένο από την πιάτσα των κλαρινάδικων που καθώς είδατε ήταν όλα σε ακτίνα ενός χιλιομέτρου από την Ομόνοια, ήταν το “Χρυσό Κλαρίνο’’ στην οδό Μιχαήλ Βόδα που το είχε η Λιαροπούλου με το Γιάννη Βασιλόπουλο. Παρότι ήταν εκτός πιάτσας δούλευε πολύ καθότι ο Βασιλόπουλος ήταν πάντα υπολογίσιμος και είχε και επώνυμους συνεργάτες, όπως την Τασία Βέρρα, την Γιούλα Κοτρώστου, την Άννα Τσαχάλου, τον Γιάννη Κώνσταντίνου, τον Κώστα Διαμάντη κ.α, Δυό ακόμη υπολογίσιμα μαγαζιά υπήρχαν στο κέντρο της Αθήνας, του ‘’Σκαφίδα’’ στην οδό Αγίου Παύλου. Πρόκειται για το καλύτερο μαγαζί καθότι ο Σκαφίδας είχε πάντα τεράστιες επιτυχίες και τους καλύτερους μουσικούς, το Γιώργο Κόρο, τον Κώστα Σούκα, τον Κώστα Πίτσο, το Βαγγέλη Κοκκώνη, το Μάκη Μπέκο, την Άννα Τσαχάλου, τη Βάσω Χατζή, το Γιάννη Σκληρό, τον Ανδρέα Παπανδρέου, το Γιάννη Λειβαδίτη κ.α. Στην οδό Θεμιστοκλέους στη συμβολή με την Πανεπιστημίου υπήρχε ο ‘’Κάβουρας’’ που λειτούργησε για πολλά χρόνια με πρωτοφανή για δημοτικό μαγαζί επιτυχία. Εκεί έπαιζε ο Γιάννης Βασιλόπουλος, ο Βασίλης Σαλέας, ο Πέτρος Καλύβας, ο Κώστας Πίτσος, και άλλοι καλοί μουσικοί. Μαζί του τραγουδούσε η Σοφία Κολλητήρη, η Βάσω Χατζή κ.α. Ένα ακόμη κλαρινάδικο υπήρχε στο Πριστέρι η ”Χωριάτικη Αυλή” Θυμάμαι έπαιζε κλαρίνο ο Κώστας Σκορδής από το Μαυρολιθάρι. Στους Αγίους Αναργύρους στην πλατεία υπήρξε ο ”Θεόφιλος” και στο Γαλάτσι του ”Στρόμπολη”. Στην Λεωφόρο Βουλιαγμένης είχε φτιάξει ο Δημήτρης ο Βάγιας το ‘‘Γιαννιώτικο Σαλόνι”. Ώς κλαρινάδικο δούλεψε για μερικά χρόνια και ένα μαγαζί που ήταν στην οδό Κεφαλληνίας απέναντι από τη στοά Μπροντγουεϊ που ονομαζόταν ”Κότζακ”. Το είχαν δυό αδέλφια που είχαν ταβέρνα στο Καρέα. Ο ένας ονομαζόταν Λεωνίδας. Στο ”Κότζακ” τραγούδησαν, η Φιλιώ Πυργάκη, ο Κώστας Νάκας, η Τασία Βέρρα, ο Γιάννης Κωνσταντίνου, ο Τάκης Καρναβάς κ.α. Ήταν μεγάλο και ωραίο μαγαζί. Απέναντι ακριβώς υπήρχε η ”Σουϊτα”, (πρώην Φαντασία). Εκεί τραγούδησαν για πολλά χρόνια, ο Μάκης Χριστοδουλόπουλος, ο Κώστας Σκαφίδας, η Βάσω Χατζή, η Άννα Τσαχάλου αλλά δεν ήταν καθαρά κλαρινάδικο, είχε και λαϊκό πρόγραμμα και σημείωσε καθόλη τη διάρκεια της λειτουργίας του μεγάλη επιτυχία. Δημοτικάδικο ήταν και στο Γαλάτσι ένα μαγαζί που ονομαζόταν “Εσπερίδες” και αργότερα ”Όμοφη Νύχτα”. Το είχε ένας Πέππας που στη συνέχεια μεταφέρθηκε στο ”Μονς Σενιέρ” και μετά στο ”Δώδεκα” στην Εθνική οδό. Ξέχασα το σημαντικότερο, στον Άγιο Παύλο λειτούργησε για πολλά χρόνια η ”Ζούγκλα” που ήταν εξίσου φημισμένη με τον Έλατο. Από τη ”Ζούγλα” πέρασαν, οι Χαλκιάδες, ο Ζάχος, ο Κάβουρας, ο Τσαούσης, η Λέλα Παπαδοπούλου αλλά και μεγάλα λαϊκά ονόματα όπως ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης κ’.α. Εκεί κοντά υπήρχε και ένα άλλο μαγαζί με δημοτικό συγκρότημα “Του Μπερέκου” αλλά δεν το πρόλαβα δεν έχω στοιχεία. Εκτός πιάτσας αλλά σημαντικό μαγαζί που λειτουργεί ακόμη, ήταν οι “Σταλλακτίτες” του Τάσου Παγκάκη από την Εύβοια. “Σταλλακτίτες” ονομαζόταν αυτό το μαγαζί που βρίσκεται στο τέρμα της οδού Λιοσίων και σήμερα ονομάζεται ”Κόμβος”. Αυτό είναι το πρώτο από τα τρία μαγαζιά που έφτιαξαν οι αδελφοί Μιχάλη Μενιδιάτη και τα ονόμαζαν ”Φαντασία”. Στους ”Σταλλακτίτες” έπαιξε πολλά χρόνια το συγκρότημα του Γιώργου Κόρου με τραγουδιστές, τη Βάσω Χατζή, το Νίκο Τρομάρα, τη Βούλα Στρατή, τη Ζέτα Οικονόμου, την Άννα Τσαχάλου, το Βαγγέλη Γκάτση κ.α. Τα “Αγρίμια” που λειτουργεί σήμερα ως κλαρινάδικο ήταν για πολλά χρόνια Κρητικό Στέκι και στη δεκαετία του ’80 το πήρε ο Γιάννης Μπάρμπας και το έκανε δημοτικό στέκι. Πρόκειται για το μεγαλύτερο και αρτιότερο δημοτικό μαγαζί και είναι και ισόγειο ενώ όλα τ’ άλλα ήταν υπογειάκια (εκτός το Ελληνικό Χωριό, του Σκαφίδα, το Σκάρο, τον Πετρικότσιφα, και τη Φανασία του Βαγγέλη Σούκα, τα άλλα 25 ήταν υπόγεια). Μαγαζιά με παραδοσιακά τραγούδια άλλων περιοχών υπήρχαν και άλλα, όχι όμως με τα γνωστά στεργιανά δημοτικά με τα κλαρίνα. Στην Καλλιθέα υπήρχε ένα μαγαζί που έπαιζαν μόνο θρακιώτικα με το συγκρότημα του Καριοφύλη Δοϊτσίδη. Εκεί μαζί το Δοϊτσίδη που τραγουδούσε και έπαιζε και ούτι, έπαιζε κλαρίνο ο Κυριάκος Κωστούλας, βιολί ο Νίκος Μωραϊτης και κρουστά ο Ματθαίος Μπαλαμπάνης. Με νησιώτικα λειτουργούσε στο τέρμα της οδού Πατησίων το ”Μουράγιο” των Κονιτοπουλαίων” και με Κρητικά πάνω από είκοσι μαγαζιά με επίκεντρο τους Αμπελοκήπους.
Από τα τριάντα μαγαζιά που απασχολούσαν πάνω από 300 μουσικούς και τραγουδιστές το 2022 λειτούργησαν δυο τρία μαγαζιά (μια -δυό φορές την εβδομάδα και αυτά φυτοζωούσαν) και πέρσι το 2023 (για πρώτη φορά στην ιστορία του Νεοελληνικού Κράτους) στο Νομό Αττικής που κατοικούν 6.000.000 άνθρωποι δεν λειτούργησε ούτε ένα δημοτικό μαγαζί. Το δημοτικό τραγούδι έχασε την αίγλη του, διότι δεν εξελίχθηκε όπως τα άλλα είδη απλά αλλοτριώθηκε.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ