Αφιέρωμα στους δημιουργούς της 7ης τέχνης
Αδελφοί Λυμιέρ: οι εφευρέτες του κινηματογράφου
Από τους ανθρώπους που σημάδεψαν τα πρώτα βήματα του κινηματογράφου, ο Λουδοβίκος και ο Αύγουστος Λυμιέρ ανήκουν στους πρωτοπόρους που καθιέρωσαν τη νέα τέχνη
Γεννήθηκαν στη Γαλλία το 1864 και το 1862 αντίστοιχα. Καταγόμενοι από οικογένεια βιομηχάνων, σπούδασαν χημεία ο πρώτος και βιολογία o δεύτερος. Σε συνεργασία με τον πατέρα τους ίδρυσαν εργοστάσιο φωτογραφικών πλακών και χημικών προϊόντων. O Λουδοβίκος Λυμιέρ, ειδικότερα ασχολήθηκε με τη βελτίωση της φωτογραφίας, ενώ το 1895 κατασκεύασε την πρώτη κινηματογραφική μηχανή. Η τρίχρωμη φωτογραφία αποτελεί δημιούργημά του, το οποίο παρουσίασε το 1903 ενώ το 1935 ακολούθησε η παρουσίαση του ανάγλυφου κινηματογράφου, που ήταν ίσως ένας προάγγελος της τρισδιάστατης εικόνας και της εικονικής πραγματικότητας (virtual reality).
Ωστόσο, πριν γίνει εκτενέστερη αναφορά στο έργο των αδελφών Λυμιέρ, καλό θα ήταν να παρουσιαστούν εν συντομία, τα ως τότε πρώιμα βήματα της 7ης τέχνης, έτσι ώστε να γίνει πιο κατανοητή η σημαντική προσφορά τους.
Μετά τον εντοπισμό του μετεικάσματος του αμφιβληστροειδούς το 1824 από το Μαρκ Ροζέ, και την τελειοποίηση της φωτοχημικής αποτύπωσης στιγμιότυπων της ζωής το 1870, αποδεικνύεται από τον Ιντγουαρντ Μάιμπριτζ το 1872, ότι κατά τον καλπασμό του αλόγου υπάρχουν ορισμένες στιγμές που κανένα πόδι του δεν πατάει στη γη. Αυτό πραγματοποιείται με τη σύνδεση 12 φωτογραφικών μηχανών με σύρμα. O Ετιέν-Ζυλ Μαρέ ενώνει αυτές τις 12 μηχανές σε μία το 1882, για να ακολουθήσει η χρησιμοποίηση του σελλιλόιντ στις μηχανές Κόντακ από το Τζώρτζ Ιστμαν.
H συνέχεια ανήκει στον Τόμας Έντισον, o οποίος κατάφερε να συγχρονίσει την εικόνα και τον ήχο, χαράσσοντας λεπτές φωτογραφίες σε κέρινο κύλινδρο, τον οποίο στη συνέχεια αντικατέστησε με σελλιλόιντ. O Εντισον, αποκτώντας δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, εκμεταλλεύτηκε εμπορικά την εφεύρεσή του, δημιουργώντας το κινητοσκόπιο, ένα κουτί, όπου ο θεατής προσάρμοζε το μάτι του.
Δεν πρέπει να φανταστεί, κανείς ότι οι πρώτες ταινίες είχαν διάρκεια μεγαλύτερη από μισό λεπτό. Προχωρώντας ακόμη παραπέρα ο Εντισον τελειοποιεί τη ροή της δράσης με την εφεύρεση και την καθιέρωση της διάτρητης ταινίας.
Κάπως έτσι έχουν τα πράγματα, τη στιγμή που οι αδελφοί Λυμιέρ αποφασίζουν να ασχοληθούν με τη νέα εφεύρεση. Αξίζει εδώ να σημειωθεί, πως o πραγματικός εφευρέτης του κινηματογράφου ήταν o Λουδοβίκος Λυμιέρ, άσχετα αν η ευρεσιτεχνία κατοχυρώθηκε και στους δύο.
Οι αδελφοί Λυμιέρ ήταν εκείνοι που τελειοποίησαν μια από τις υπάρχουσες μηχανές προβολής, πετυχαίνοντας έτσι τη συνεχή ροή της κίνησης, ενώ εφεύραν και μια φορητή μηχανή λήψης, η οποία έδινε μεγάλη ελευθερία κινήσεων κατά την κινηματογράφηση.
Στις 28/12/1895 πραγματοποιείται η πρώτη δημόσια προβολή στο υπόγειο του Γκραν Καφέ στο Παρίσι. Πρόκειται για την πρώτη ταινία των αδελφών Λυμιέρ με τίτλο «Οι εργάτες φεύγουν από το εργοστάσιο Λυμιέρ», με οπερατέρ τον ίδιο τον Λουδοβίκο Λυμιέρ. Αυτή ήταν η πρώτη ταινία που ουσιαστικά σηματοδοτεί τη γέννηση της νέας τέχνης, του κινηματογράφου.
H αμέσως επόμενη χρονιά το 1896, περιλαμβάνει μια παραγωγή 50 περίπου ταινιών, η οποία ίσως μοιάζει εξωπραγματική, αν αναλογιστεί κανείς τα πρωτόλεια μέσα που είχαν στη διάθεσή τους οι αδελφοί Λυμιέρ. Μερικές από αυτές τις ταινίες είναι: «Το γεύμα του μωρού», «O ποτιστής ποτίζεται», «H άφιξη ενός τρένου στο σταθμό», «Στου φωτογράφου»., «Αμερικάνικο αλλαντοπωλείο» κ.ά. Οι πρώτες αυτές ταινίες, οι οποίες πρέπει να σημειωθεί ότι ήταν αμοντάριστες, δεν ξεπερνούσαν σε διάρκεια τα 90 δευτερόλεπτα, τα οποία όμως, ήταν αρκετά για να μαγέψουν το κοινό.
Χαρακτηριστική είναι η ταινία «Αμερικάνικο αλλαντοπωλείο», όπου παρουσιάζεται μια μηχανή που φτιάχνει λουκάνικα: από τη μια πλευρά της έμπαινε ένα γουρούνι και από την άλλη έβγαιναν λουκάνικα. Αυτό αποτελεί ένα από τα πρώτα δείγματα της μεταφορικής δύναμης του κινηματογράφου, την οποία αντιλήφθηκαν εξαρχής οι Λυμιέρ.
Η ταινία «Η άφιξη ενός τρένου στο σταθμό» αποδεικνύει τη δυνατότητα του κινηματογράφου να αναπαριστά την πραγματικότητα, καθώς κατά την προβολή της, οι θεατές πανικοβλήθηκαν, όταν είδαν στο πανί ένα τρένο να έρχεται προς την πλευρά τους και νόμιζαν ότι θα τους παρασύρει, πιστεύοντας ότι είναι αληθινό.
Εκτός όμως από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε ταινίας, όλες τους διακρίνονται για τον αυθορμητισμό και τη ζωντάνια τους. Σε πολλές από τις ταινίες πρωταγωνιστές ήταν συγγενείς και φίλοι των Λυμιέρ, οι οποίοι μέσα σε λίγα χρόνια δημιούργησαν πάνω από 1.200 ταινίες, γυρισμένες σε πολλά μέρη, ενώ η τελευταία ταινία τους χρονολογείται το 1935.
Το σίγουρο είναι ότι οι ταινίες των αδελφών Λυμιέρ αποτελούν ένα γνήσιο ντοκουμέντο της καθημερινής ζωής των αρχών του αιώνα που φεύγει. Γι’ αυτό το λόγο και θεωρούνται οι πατέρες του ντοκιμαντέρ και της ρεαλιστικής παράδοσης στον κινηματογράφο. Άλλωστε, δεν ασχολήθηκαν τόσο με την καλλιτεχνική πλευρά των ταινιών τους, όσο με την επιστημονική και την επιχειρηματική. Εκτός από την ονομασία που έδωσαν στη νέα τέχνη, σε αυτούς ανήκει η καθιέρωση των 16 καρέ/sec η χρήση του φιλμ 35 mm.
Βιβλιογραφία:
- «Από το Λυμιέρ στον Μπέργκμαν», μεταφρ: Π. Πολυκάρπου, εκδ. Κάλβος.
- «Ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου (1895-1975)», Κηθ Ρήντερ, εκδ. Αιγόκερως.
- «Φιλμοκατασκευή, μια μέθοδος ανάγνωσης του φιλμ», Βασ. Ραφαηλίδης, εκδ. Αιγόκερως
ΜΑΡΙΑ ΤΣΙΩΝΗ
